Lão Đại Là Nữ Lang

Lời tác giả:

Trời lạnh, chủ tiệm ngồi trong phòng sưởi ấm, tự nhiên nghe thấy tiếng Phó tứ lão gianóichuyện với tiểu nhịthìmới vội vém rèmđira đón tiếp ông, chào hỏi mấy câu xongthìcười lấy lòng: "Công tử trong phủ muốn mua bao nhiêu giấy?"

Nàng mỉm cười,nóitừng chữ: "Tứ thúc, vì con thích học."

Phó Vânanhkhôngnóigì,đixung quanh nhìn ngắm các kệ hàngmộtlượt.

Phó Vânanhđề nghị mua mấy trăm trang giấy loại rẻ nhất, làm bằng gỗ tre.

Giấy làm bằng gỗ tre bình thường là 80 văn tiềnmộttrăm trang, giấy làm từ đay là 400 văn, giấy làm từ gỗ cây lá bản là 600 văn, cũng có nhiều loại đắt hơn từ vỏ cây thanh đàn, đến ba lượng bạcmộttrăm trang, loại rất đắt như giấy Cao Ly, giấy Tuyên Thành, người bình thườngkhônghay dùng, tiểu thịkhôngnhắc đến. (đọc tại Qidian-VP.com)

Trong nhà vĩnh viễnsẽchỉ có từng ấy thứ, các chị dâu nàng và mấy thiếp thất suốt ngày tranh cãi vì mấy việckhôngđâu.khôngphải vì bọn họ muốn chôn chân trong đó, mà vì họ chẳng còn lựa chọn nào khác.

Chủ tìm thấy vậy cũng chột dạ, thầm nghĩ: Sao mình lại sợmộtđứa bégáicơ chứ? Nhưng rồi dùkhôngbiết tại sao nhưngkhôngcòn ý định ban đầu nữa,thậtthà hơn hẳn, giới thiệu với Phó tứ lão gia mấy thỏi mực thường dùng.

"Nữ tử vô tài tiện thị đức [1], đọc sách nhiềukhôngtốt đâu, sau nàykhôngcầnđihọc nữa."

Huyện Hoàng Châu chỉ làmộthuyệnnhỏ, ban đêm có lệnh giới nghiêm, cửa hàngtrênphố được mở cửa từ giờ Thìn (7-8h sáng), tới khi mặt trời xuống núi lại phải đóng cửa, cả năm chỉ có mấy ngày tết làkhôngbuôn bán.

Phó tứ gia lặng người suy nghĩmộtlúc lâu rồi bật cười. "Được." Ông xoa xoa chiếc mũtrênđầu Phó Vânanh, thở dài, "Đại ca hồinhỏcũng rất thông minh. Nếu như nhà chúng takhôngquá nghèo, có chút tiền cho huynh ấyđihọc, huynh ấy hẳn phải đỗ tú tài!"

Trong mắt chủ tiệmhiệnlênmộtchút kinh ngạc nhưng cũngkhônghỏi nhiều, cũng đoán được Phó Tứ lão gia là ngườiyêuthương con cháu trong nhà, hôm nay vớ được mối hời rồi! (đọc tại Qidian-VP.com)

Trong khoang thuyền chứa đầy các loại hàng hóa, có dưa muối, cá muối, có rượu gạo tự ủ, có thịt thú rừng được săntrênnúi, có tương đậu, có giỏ nan, sọt nan, có bát đĩa, có khăn áo, giày thêu, giày cỏ do phụ nữ trong nhà làm...

Cuối cùng là chọn mực, mực thỏi cũng nhiều loại. Mực tốt chất mịn, trơn, màu đen,âmthanh trong trẻo. Mực mịn tức làkhôngcó tạp chất, mực phải trơnthìviết ra nét mới liền mạch,khôngbị nặng tay, màu mực phải đen,khônglẫn màu nào khác, cònâmthanh là khi thỏi mực đập vào nhau phải phát là tiếng keng keng trong trẻo, như thế mới làmộtthỏi mực tốt,khôngcó tạp chất.

Phó Vânanhnàođãbao giờ nhìn thấy cảnh này. Kiếp trước, khi cònnhỏ, nàng ở phủ Giang Lăng như phủ Giang Lăngkhôngcó sông lớn nên cũngkhôngcó tàu bè từ các châu huyện lân cậnđiqua.

...

Nàng thích đọc sách, thích học đường lanh lảnh tiếng ngâm đọc, thích những câu chuyện lịch sử chấn động miêu tả trong sách vở, cũng thích đưa bút từng nét từng nét tạo thành chữ viết.

Phó tứ lão gia cúi xuống nhìn Phó Vânanh.

[2] Hán Khẩu làmộttrong 3 địa danh, bên cạnh Vũ Xương, Hán Dương,đãđược hợp lại để tạo thành thành phố Vũ Hán ngày này. Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc nhưng ở giáp với Hồ Nam. Hành, Vĩnh, Kinh, Nhạc là 4 địa điểm xung quanh Hán Khẩu, theo hiểu biết địa lý của mình rất có thể là Hành Dương (nay thuộc tỉnh Hồ Nam), Vĩnh Châu (Hồ Nam), Kinh Châu (Hồ Bắc), Nhạc Dương (Hồ Nam). Tr**ng S* là thủ phủ tỉnh Hồ Namhiệnnay.

Rèm trong thuyền được vén lên để hai chú cháu có thể vừa ngồi trong khoang thuyền thưởng trà ăn điểm tâm vừa ngắm được cảnh bên ngoài. Thuyềnnhỏnhư con cá bạc, lách giữa các thuyền hàng. Thuyền khác nhìn thấy bọn họ cũng lên khua mái chèo chào hỏi.

Chủ tiệm ban đầu coi thường Phó Vânanh, tưởng rằng vị tiểu thư này của Phó gia coi giấy bút là đồ chơi nên đòi người lớn mua cho mình, định nhân cơ hội làm ăn, lấy ra mấy thỏi mực tầm thường nhưng lại giới thiệu như thể đây là loại thượng hạng, được dùng trong cung, có pha thêm hương liệu, đảm bảo viết ra chữsẽđẹp, mỗi thỏi giá mấy lượng bạc...

Các nông hộ dùng trọ trẹ dùng tiếng địa phương bàn bạc giá cả với khách hàng, cũng có nhà thuyền trách thuyền bên cạnh đụng vào thuyền nhà mình, bên kia lại có mấy tên hư đốn cố ý lấy mái chèo đậptrênmặt nước làm nước bắn lên ướt hết váy áo củamộtphụ nữ nhà thuyền khác, có mấy nhà chỉ lo bàn chuyện làm ăn, quên mất thuyền vẫnđangtrênmặt nước, đùngmộtcái bốn năm chiếc thuyềnđãva vào nhau, ngươi làm đổ rổ rau nhà ta rồi, ôi thùng cá của ta, còn có người loạng choạng ngã xuống dòng nước lạnh mùa đông. Người rao hàng, người hét lên sợ hãi, người chửi rủa bực dọc, người quát mắng ầm ầm, người xin lỗi nỉ non...

Xong xuôi, chủ tiệm tiễn hai chú cháu họ ra ngoài, "Quan nhân cứ về nhà là được, chiều nay chúng tôisẽmang đồ đến tận nhà."

Phó tứ lão giakhôngbiết mấy về giấy bút,khôngnóinhiều, bảo tiểu nhị lấy hết các loại bút lông, từ mềm đến cứng, mỗi loạimộtchiếc, giấy cũng mua mấy trăm trang mỗi loại.

Phó tứ lão gia thấy nàng nhìn thuyền buôntrênmặt sôngkhôngchớp mắtthìmỉm cười. Đứa bé này cả ngày nghiêm túc này cuối cùng cũng giống trẻ conmộtchút.

Nếu cuộc đời lần này là nàng may mắn mới có được,thìphải sốngthậtthoải mái, hoặc là sốngthậtvui vẻ, hoặc là chếtthậtvui vẻ.

Bờ sông đông như trẩy hội. Hai bên đường, cửa tiệm san sát, tiệm bán đồ ăn, bán nến, bán nồi niêu, bán dầu vừng, bán chỉ thêu, bán giày, bán trang sức, bán đồ bạc, cái gì cũng có. Quán trà, quán rượu người đến kẻđitấp nập, trước tiệm cómộtbếp lò đặtmộtlồng hấp bánh bao, bánh bao chất cao như tòa núinhỏ. Giữa đủ thứâmthanh ồn ào, người ta vẫn nghe thấy tiếng tiểu nhị cười hỏi: "Quý khách lấymộtchaymộtmặn chứ? Chọn rượunhẹhay rượu nặng?"

Phó Vânanhtự mua cho mình chút kim chỉ, vải vóc và khung thêu, mua cho Phó Nguyệt và Phó Quế mỗi ngườimộtcon vịt khắc bằng gỗ, mua cho Phó Vân Khải và Phó Vân thái mỗi ngườimộtchiếc mặt nạ Quan Công.

Mẹnóivậy, cha cũngnóivậy, những người khác cũngnóivậy, Vânanhvà các chị nàng cũng nghe theo, tập trung học thêu thùa may vá với các ma ma,khôngcòn có cơ hội sờ vào sách vở nữa.

Mặt sông bị vô số chiếc thuyền lấy đầy trông giống như chiếc lưng củamộtcon cá voi màu đen vừa trồi lên mặt nước, chỉ có chính giữa lòng sông là còn chừa ra vài thước tạo thànhmộtđườngnhỏcho thuyền bèđiqua. Tuyết vẫn rơi xuống những chiếc thuyền buôn, nhưng cũng chỉ rơi xuống rồi lập tức tan ra. (đọc tại Qidian-VP.com)

Trấn Hán Khẩu của phủ Võ Xương là cảng chủ chốttrêncon đường vận chuyển lương thực bằng đường thủy, lương thực từ Hành, Vĩnh, Kinh, Nhạc và cả phủ Tr**ng S* được vận chuyểntrênsông đều phảiđiqua trấn Hán Khẩu [2]. Là nơi tập kết lương thực cũng là trạm trung chuyển quan trọng như vậy, trấn Hán Khẩu ngày càng phồng vinh, xứng với danh hiệumộttrong thiên hạ tứ đại danh trấn.

Phó Vânanhthích nhất là những đội thuyền buôn nhiềukhôngđếm xuể.

Tuyết vẫnđangrơi.

Chương 10: Trứng bắc thảo

Người người ồn ào, náo loạn cả lên.

Tiếp theo là chọn bút, bút lông có nhiều loại: lông thỏ, lông dê, lông chuột, lông ngưa..., cán bút cũng được làm từ đủ loại chất liệu từ rẻ đến đắt như trúc, gỗ, ngà voi, ngọc, sứ, vân vân...

Mỗi lần nhìn thấy thuyền nào có bán đồ mình muốn mua, Phó tứ lão gia lại kêu nhà đò dừng lại, đứng phía đầu thuyền mặc cả với người bán.

Ông lệnh cho tùy tùngđithuêmộtchiếc thuyền rồi dắt tay nàngđivề phía bờ sông lát đá. "Lên thuyền ngắm, thấy cái gì thíchthìdừng lại mua, cũng phải mua choanhchị con ở nhà, nếukhôngchúng nó lại giận dỗi cho mà xem."

Đồ da thú, nhân sâm nhung hươu, thịt dê thịt hươu từ phương bắc, bình bà (na xiêm) từ Bắc Trực Lệ, táo Mật Vân, lê trắng Sơn Đông, đậu đũa Sơn Tây, trứng bắc thảo Tứ Xuyên, chà bông Giang Tây, bánh vỏ quýt và bánh vừng ngào đường của Phúc Kiến, tương đậu cay của phủ Quế Lâm, Quảng Tây, sơn tra ngào đường và vịt muối của Kim Lăng, trà bánh, quýt đường của Hàng Châu, các loại quạt xếp từ phủ Dương Châu, tơ lụa từ phủ Tùng Giang... tất cả đều đổ về đây. (đọc tại Qidian-VP.com)

Phó tứ lão gia hỏi khẽ: "anhtỷ nhi, vì sao con muốn học chữ?"

Tiểu nhị cũng biết Phó tứ lão gia là người có tiền nên dù thấy Phó Vânanhcònnhỏnhưng cũngkhôngcoi thường nàng,đitheo nàng, kiên nhẫn giới thiệu cho nàng các loại giấy trong cửa hàng, bao gồm giá cả và ưu điểm của từng loại.

Nàng biết congáikhôngthể tham gia khoa cử, như người ta vẫnnói, congáiđihọc đường đọc sách chỉ là lãng phí thời gian và tiền bạc. Kiếp trước nàng cũng sợ như thế,khôngsuy nghĩ gì cả, chỉ vâng lời cha mẹ vứt bỏ sách vở, tập trung học theo mẹ nàng, học quản gia như thế nào, lấy chồng rồi cũng bận rộn hầu hạ nhà chồng, nên cũngkhôngcòn đầu óc nghĩ đến những chuyện khác nữa.

Hàng hóa vận chuyển từ phía nam lên phía bắc và ngược lại đều trung chuyển ở phủ Võ Xương. Huyện Hoàng Châu ngay gần Võ Xương nên trong chợ cũng có đủ thứ hàng hóa từ khắp nơi trong cả nước cũng là hợp lý.

Phó Vânanhngẩng đầu nhìn chủ tiệm, cười đầyẩný.

Kiếp trước, khi Vânanhcònnhỏcũngđihọc với cácanhchị em trong nhà.

Người trong huyệnđidọc theo bờ sông lựa chọn hàng hóa, thấy vật nào vừa ýsẽđixuống bậc thềm bằng đá,điqua tấm ván bằng gỗ lên thuyền bàn bạc giá cá với người bán.

Tuy nhiên, học chữ xong, mẹ nàng lạikhôngđể các congáitiếp tục học hành.

Hai chú cháu vừađivừanói, mặc hai bên đường ngườiđikẻ lại ồn ào, thoáng chốcđãđến bờ sông.

[1] Phụ nữkhôngcó tài mới là có đức.

Gã sai vặt rót ra hai ly trà nóng, Phó tứ lão gia cũng ngồi đó bóc hạt dẻ.

Nàng và các chị nàng đều học rất tốt, khianhtrai nàng cònđangngâm nga "Tam tự kinh" đến phát chán, các chị em nàngđãcó thể thuộc làu "Thanh luật vỡ lòng".

"Congáikhôngthể tham gia dự thi, cũng chẳng lên triều làm quan, đọc sách nhiều cũng phí công, biết chữ là đủ rồi." (đọc tại Qidian-VP.com)

Nhưng mà lúc này, nàng muốn được thoải mái làm theo ý mìnhmộtlần.

"Thanh luật vỡ lòng" là sách vỡ lòng được biên soạn dưới triều nhà Thanh

Phó Vânanhtheo Phó tứ lão gia lên thuyền. Khoang thuyền sạchsẽngăn nắp. Trong khoang cómộtbàn ghế,trênbà cómộtbộ ấm trànhỏbằng sứ thô,mộthộp điểm tâm bốn ngăn:mộtngăn bánh,mộtngăn hạt dưa rang,mộtngăn hạt dẻ nướng,mộtngăn củ năng tươi.

Phó Vânanhchỉ chọnmộtcây bằng trúc.

Phó Vânanhnghĩ ngợimộtlúc rồi cũngkhôngtừ chối, dù saothìân tình nợ cũngđãnợ rồi, sau này nàng trưởng thành nhất địnhsẽbáo đáp cho tứ thúc.

Nhưng chợ tếtkhôngchỉ có những cửa hàng trong huyện mà còn có người từ khắp nơi đưa thuyền hàng tới bán đồ tết.

Chợ Tết ở huyện Hoàng Châukhônghề giống với trong tưởng tượng của Vânanh.

"Phu nhân nhà thủ phụ trước khi lấy chồng cũng là tài nữ nức tiếng xa gần. Vậy mà trước khi gả vào Thẩm gia, Thẩm gia bắt nàng đem mấy rương sách ra đốt bằng hết rồi mới chọn ngày thành hôn. Đọc sáchthìcó lợi ích gì chứ? Bàn chuyện hôn nhân, trước là hôn đăng, sau là hộ đối, sau nữa là phẩm hạnh, tướng mạo chứ có ai hỏi xem congáinhà người ta có biết chữkhông."

Phó tứ lão gia nghiêm túc đứng chờ Phó Vânanhtrả lời.

Mỗi đội buôn bao gồm dăm ba nông hộ (gia đình làm nông) hợp tác với nhau để thuê hoặc mua thuyền, mỗi đội có hơn mười thuyềnnhỏ. Mỗi năm vào dịp họp chợ tết, trai tráng đưa những thuyền này tới đây bán sản vật địa phương rồi mua về các loại dầu muối tương dấm, bánh trái, kim chỉ, cuốc xẻng, dụng cụ lao động để mang về thôn nhà mình.