Lê Dung

Lê Thụ cả buổi xụ mặt, lúc này mới mở miệng hỏi.

- Trước hết phải biết lực lượng Hưng Hóa còn lại bao nhiêu cái đã, nắm rõ được sức lực của chúng thì chúng ta mới có thể đề ra phương án tối ưu. Chưởng vệ sứ đại nhân không ngại cáo tri cho chúng ta cũng biết!

Nguyễn Cung không chần chờ chút nào như thật hồi báo.

- Hồi chư vị đại nhân! Miền nam Hưng Hóa có mười xứ, lần lượt do các gia tộc Cầm, Bạc, Hoàng, Hà, Xa năm nhà nối đời làm quân trưởng. Trăm năm trước họ Bạc là mạnh hơn cả, nhưng nay đã xuống dốc, họ Xa từ sau khi Đồng Bình chương sự Xa Khả Sâm q·ua đ·ời cũng chỉ còn là cái bóng của chính mình. Duy chỉ có họ Cầm là trường thịnh không suy, nhất là từ sau khi nhập chủ Mường Thanh, dựa vào đất ấy có thể dễ dàng nuôi thêm mấy vạn dân, thanh thế ngày càng vang dội. Cuộc c·hiến t·ranh lần này, họ Xa ở Mộc Châu, họ Hà ở Việt Châu, họ Hoàng ở Mai Châu đã b·ị đ·ánh cho liểng xiểng, già trẻ trai gái bồng bế nhau chạy loạn khắp nơi, có thể coi là toàn diệt. Họ Bạc ở Mường Mụa, Mường Muổi tuy là cũng có thiệt hại nhưng chưa đoạn căn cơ, vẫn còn tương đối mạnh mẽ. Còn họ Cầm … nếu không mất Mường Thanh thì từng ấy thiệt hại với bọn chúng miễn cưỡng có thể coi là trầy da tróc vảy mà thôi.

- Ồ?

Lê Thụ phản ứng mẫn tiệp, nghe ra ý ở ngoài lời liền hỏi.

- Nghĩa là các nhà khác muốn xoa nắn thế nào cũng được, duy có họ Cầm cùng họ Bạc vẫn nên cẩn thận thăm dò mà đối đãi?

Nguyễn Cung trầm trọng gật đầu.

- Đúng vậy! Bọn chúng tuy thế cùng nhưng triều đình cũng không nên dồn ép quá đáng. Lỡ không may chúng chịu không nổi trở giáo xin nội thuộc vào Vạn Tượng hay Xa Lý thì rất mệt.

Lê Thụ gật nhẹ đầu. Xét cho cùng, chính trị chính là như vậy. Thái độ người khác đối đãi với mi phụ thuộc vào lá bài tẩy trên tay bản thân mạnh hay yếu.

Vung tay c·ướp một gói xôi mi là t·ội p·hạm nhưng đứng lên phất cờ làm loạn mi lại là kiêu hùng.

Cầm Sương vừa hay là loại người thứ hai, hắn ngang nhiên làm loạn, xua quân tập kích đại doanh triều đình, theo luật phải xử tru di. Thế nhưng vì Hưng Hóa quá quan trọng, là phiên dậu cho đồng bằng trung châu nên ngay cả khi đã bại trận thế cùng hắn vẫn có cơ sở để ra điều kiện với triều đình.

Lắc nhẹ đầu, tạm gác cái tham vọng rừng rực trong ngực vào hộc chứa đồ, Lê Thụ nhăn nhó hỏi.

- Bây giờ họ Hà, họ Hoàng, họ Xa đã bỏ đất chạy rẽ khói, phải chăng đây là thời điểm thích hợp để đặt Mai Châu, Mộc Châu, Việt châu làm quận huyện?

Lời ấy vừa dứt, đã có một giọng thều thào cất lên.

- Không được!

Mọi người đều hơi bất ngờ quay mặt lại nhìn, thì ra là Bùi Quốc Hưng, từ đầu tới giờ lão nhắm mắt dưỡng thần, nghe thấy ý tưởng nguy hiểm của Lê Thụ không nhịn được mở miệng can ngăn.

Lão năm nay đã tám mươi bốn tuổi, hơn cả độ tuổi xưa nay hiếm, những năm gần đây trên triều lão cùng với Lê văn Linh lúc nào cũng đồng lòng bày một bộ “không liên quan đến mỗ”.

Người có tên cây có bóng, nói gì thì nói lão cùng với Phạm Vấn, Nguyễn Chích v.v. năm sáu người chính là túi khôn của Thái Tổ Lê Lợi từ buổi đầu khởi nghĩa.

Bất kể là năng lực hay là tư lịch đều là nhất đẳng, đến nay tuy đã rút lui khỏi trung tâm quyền lực, tuy nhiên lời lão nói ra không có ai dám coi nhẹ.

Lê Thụ thấy là Bùi Quốc Hưng lên tiếng, cũng không thể không cúi đầu khom lưng, cực kỳ cầu thị chắp tay nói.

- Cầu Thiếu bảo đại nhân dạy bảo cho!

Hít thở mấy hơi sau, Bùi Quốc Hưng mới nói.

- Xin hỏi Chưởng vệ sứ đại nhân, sức lực họ Xa ở Mộc Châu, họ Hoàng ở Việt Châu, họ Hà ở Mai châu như thế nào? Mười phần còn nổi bốn năm không?

Đối với lão già này, Nguyễn Cung cũng phải nhất mực cung kính hồi đáp.

- Hồi lão đại nhân! Trong ba họ kia chỉ có họ Xa là chịu tổn thất đến mức gần như hủy diệt, gia chủ hai nhà khác vẫn còn sống. Các nhà này một mặt cho dân chúng di tản tứ phía, mặt khác đem theo thân tín mấy ngàn người chạy lên Mường La theo hầu Cầm Sương. Cẩn thận mà xét, không nhiều thì ít vẫn có thể quy tập được một chút lực lượng.

Chậm rãi gật đầu, Bùi Quốc Hưng giọng tưởng niệm thều thào nói.

- Năm đó nhuận Hồ c·ướp ngôi họ Trần đã bảy tám năm, con cháu họ Trần hoặc là học theo cha con Trần Nguyên Đán, Trần Thúc Dao quy thuận họ Hồ, hoặc là bị tiêu diệt gần hết. Ấy vậy mà khi người Ngô vào c·ướp, chỉ một chút tàn tro bùng lên trong Thuận Hóa đã đánh cho người Ngô liểng xiểng. Trận Bô Cô (1408) nếu không phải trời không độ họ Trần thì bọn Mộc Thịnh không một ai chạy được, trận Sái Đà (1413) nếu không phải Đặng Dung không biết mặt Trương Phụ thì nhà Minh nào còn Anh Quốc Công. Nay quân trưởng các nhà ấy vẫn còn, sao Thái Giám đại nhân (Lê Thụ) lại liều lĩnh thi hành trực trị cấp tiến như thế?

Bùi Quốc Hưng đứng dậy chậm rãi bước về phía bản đồ Mộc Châu, trầm ngưng quan sát, càng nhìn càng rối não.

“Miếng đất nhỏ bằng bàn tay này thế lực quá phức tạp!”

Chẩu Mường cắt đặt Quan Khun, Phù Nạm ăn lộc ở mường to, mường nhỏ. Quan khun, Phù Nạm lại cắt đặt Quan Tạo, Trưởng Bản cho đi ăn lộc ở các bản, các chiềng.

Thành thử, chỉ đánh chiếm ba thung lũng Mường Sang không đồng nghĩa với việc đã có toàn quyền quyết định trên toàn bộ mảnh đất Mộc Châu rộng lớn.

Đây không chỉ là vấn đề riêng có của Mộc Châu, khắp một dải Hưng Hóa mười sáu xứ Thái đâu đâu cũng là như vậy.

Các gia tộc quyền thế đời đời làm quân trưởng, huyết mạch rải rác, đời sau của các quan khun, phù tạo chia ra đi ăn lộc khắp nơi, tuy tiện nắm tóc một tên trưởng bản cũng có thể truy nguyên về chúa Thái nào đó.

Tính kỹ ra, chính vì loại tập tục này mà Hưng Hóa có độ năm sáu chục vạn dân, lại chưa bao giờ xây dựng được một nhà nước trung ương tập quyền - dù là trên danh nghĩa cũng là như thế.

Chính bản thân người Thái cai trị người Thái còn khó, huống chi triều đình vừa là ngoại tộc lại còn áp đặt quy củ sâm nghiêm. Muốn bọn chúng ngoan ngoãn chấp nhận vòng giáo hóa nói nghe thì dễ.

Lắc nhẹ đầu, lão trầm trọng nói.

- Ngoại trừ Mộc Châu các khu vực còn lại không nên áp đặt trực trị làm gì. Muốn trực trị khu vực này tốt nhất là đánh đến đâu di dân tới đó, hiềm một nỗi điều kiện chưa đủ, triều đình không dư lực làm tới nơi tới chốn. Giả như bố trí qua loa lấy lệ, để cho đám thổ ty có không gian xoay vần chỉ sợ ít nhất dăm sáu chục năm khu vực này không được an bình, tuế thuế thu về chưa đủ dùng làm bổng lộc, quân lương phân phát cho quan binh. Làm như thế quốc lực vô tận như Đại Minh cũng chịu không thấu, đây là hạ sách vậy. Tốt nhất là một mặt gia tăng ảnh hưởng của triều đình lên các châu kimi, mặt khác vẫn để cho chúng có không gian tự trị nhất định.

Đại Việt bỏ ra hơn mấy trăm năm mới cơ bản đặt được mười mấy xứ Hưng Hóa vào bản đồ.

Kể cả như thế, căn cơ của triều đình ở đây vẫn chỉ quanh quẩn ở Bài Mộc mà thôi. Ngược dòng sông Đà, bất kể là tả ngạn hay hữu ngạn bốn năm trăm năm nay chẳng qua là trong tình trạng nửa tự trị thần phục triều đình, không hơn.

Đến thời Tiên Đế (Lê Thái Tông) mới gia tăng một chút áp lực chúng đã rục rịch làm phản. Quan hệ triều đình và các châu kimi qua đó cũng có thể thấy được lốm đốm.

Chuyện bốn năm trăm năm qua không làm được đùng một cái muốn hoàn thành ngay không gì khác ngoài người si nói mộng.

Bùi Quốc Hưng chả hiểu Lê Thụ lấy can đảm ở đâu để nói ra những lời như thế.

Lê Thụ ngẫm nghĩ một lúc, cũng cho là đúng, chắp tay vái nói.

- May mà có Thiếu bảo đại nhân dạy bảo, không để đúc thành sai lầm lớn!

Bùi Quốc Hưng xua tay, trở về chỗ ngồi của mình, lần nữa nhắm mắt dưỡng thần, mặc kệ “người trẻ tuổi” bàn thảo với nhau.

Ngay cả khi đã từ bỏ tham vọng trực trị Mai Châu cùng Việt Châu, chỉ tập trung vào Mộc Châu cũng chưa phải là đã xong.

Nhà họ Xa tuy đã tàn phế nhưng bất kể ở Đà Nam hay Đà Bắc đều còn hàng chục chiềng, bản tự trị khác, xoay quanh vấn đề xử lý đám địa đầu xà này ý kiến cũng không thống nhất.

Đối mặt với đám địa đầu xà này có thể nói mà muốn g·iết không được mà muốn dùng cũng không xong.

Mười mấy tên đại thần mi một lời ta một lẽ tranh cãi ỏm tỏi, Lê văn Linh không nghe nổi nữa hé mắt ra đằng hắng một tiếng, đợi mọi người tập trung về phía mình mới chậm rãi thấp giọng nói.

- Một lũ man di mà thôi, khiến cho bọn chúng tự chém g·iết lẫn nhau là được, hà cớ gì phải lao tâm khổ tứ như thế.

“Lão già này cuối cùng cũng không nhịn được xuất đầu!”

Lê Khôi trong bụng cười thầm, bên ngoài bày một bộ trung thực khẩn thiết hỏi.

- Xin lão đại nhân dạy chúng ta!

Lê Văn Linh liếc xéo Lê Khôi một cái, đủng đỉnh nói.

- Lôi kéo một đám, bơm đồ cho chúng đánh đám còn lại là được.

Trịnh Khả vỗ đùi khen hay.

- Tri từ tụng đại nhân dạy phải lắm, chả việc gì triều đình phải ra mặt đối kháng với chúng cả. Trước tiên không vội, cứ lùi một bước nhả quyền tự trị ra cho chúng, lại lựa chọn vài nhà trung thành, cho chúng thật nhiều lợi ích, khiến cho những kẻ còn lại đỏ mắt ganh tỵ. Đợi mâu thuẫn của chúng phát triển đủ độ rồi mượn tay bọn chúng tiêu diệt những kẻ cứng đầu không chịu chấp nhận vòng giáo hóa. Không mất một binh một tốt mà làm cho bọn kimi suy yếu, đến lúc đó triều đình lại dùng đại thế ép tới, chịu vòng giáo hóa hay không còn do bọn chúng quyết định hay sao!

Lê văn Linh hài lòng thán một tiếng.

“Trẻ nhỏ dễ dạy!”