Tương Tư Tán

Khu Tàn, nó giống như một điểm đen xấu xí giữa muôn ngàn điểm sáng tươi đẹp của Lạc Dương thành. Tồi tàn, rách nát và khốn khổ, đấy có lẽ là những “mỹ từ đẹp đẽ" nhất để diễn tả chốn tả tơi này.

Hai huynh đệ nhìn mấy dãy nhà tan tác trước mặt, nếu đem chúng so với những con phố ngoài kia, cảm giác giống như vừa bước vào một thế giới khác.

Thế giới của những kẻ nghèo hèn.

Hai huynh đệ chậm bước mà đi. Con đường gạch dưới chân đã chẳng còn trọn vẹn, những cái hố to nhỏ phủ khắp mặt đường. Có lẽ, cái khu này đã bị thành Lạc Dương lãng quên rồi, nói đúng hơn là...không muốn nhớ.

Nhìn những mái nhà xơ xác hai bên đường, có chỗ nếu nói đúng nghĩa thì cũng chẳng được gọi là nhà, hai chàng thiếu niên cảm nhận được thứ gì đó tối tăm hơn thì phải.

Đường ở đây vắng vẻ, chỉ thỉnh thoảng gặp mấy cụ già lưng còng rạp hay mấy đứa trẻ gầy guộc nhem nhuốc đi qua. Vắng như vậy cũng phải, người trong đây phải đi duy trì sự sống cho ngày hôm rồi.

Có người qua, chung quy sẽ không lạc đường. Vấn Thiên hỏi mấy người mà hắn gặp. Cũng may là, hắn hỏi được nhà ông Lang.

Hai huynh đệ đứng trước một cái cổng, cửa thì mất một bên, mái che cũng tan nát mất một mảng, bên trong, có căn nhà mái ngói lụp xụp đã sắp đổ đến nơi. Đây là nhà ông Lang, nhưng mà hiện tại, không có ai ở nhà, ông Lang đã đi làm. Hai huynh đệ liền đứng đợi.

- Người ở đây tuyềnh toàng quá, cửa còn chẳng khoá.

Khánh Điệp vừa nhìn vào nhà ông Lang vừa nói.

- Đã là "tàn" thì có gì để mà mất, chi bằng để vậy cho rồi!

Vấn Thiên nhẹ giọng đáp. Hắn lại nói tiếp:

- Đến bản thân họ đôi lúc còn chẳng “đáng tiền” nữa là.

Thanh âm Vấn Thiên hơi nặng, liền nghe ra não nề ẩn giấu.

Thế giới này trong mắt Vấn Thiên, chẳng hiểu sao vẫn cứ bất công như vậy. Hắn đã từng nghe qua một người bị đ·ánh c·hết chỉ vì làm xổng mất một con trâu của nhà địa chủ. Lại có chuyện kể rằng, có cô nha hoàn bị phú bà thả trôi sông chỉ vì lỡ hầu hạ phú ông “quá tốt”.

Nghe thấy quả thật cay đắng. Những con người khốn khổ ấy, họ có quyền được lựa chọn sao? Đến mạng sống của họ đôi khi còn chẳng bằng một con vật.

Mặt trời nay đã cất cao tới đỉnh. Hai huynh đệ vẫn đứng đợi trước cổng. Rốt cuộc cũng thấy một chiếc xe ngựa từ xa xa đang chạy lại.

Chiếc xe dừng trước cổng, ngồi ở đầu xe là một ông lão tuổi tầm bảy mươi. Gầy gò, lưng cũng còng, những nếp nhăn đã hằn rõ trên khuôn mặt xạm nắng, đôi mắt hoen hoen. Dù chỉ nhìn qua, cũng đủ để cảm thấy đôi chút cái gọi là sầu khổ.

Ông lão từ từ bước xuống xe, cái lưng còng khiến động tác của ông lão tưởng chừng như nặng nhọc, nhưng kỳ lạ là, trông ông lão vẫn rất nhẹ nhàng.

Ông lão bước tới bên cạnh con ngựa, vỗ vỗ nhẹ nhàng lên thân.

Đó là một con ngựa gầy, đen tuyền một mảnh, nhưng trông dáng dấp cũng không đến nỗi hom hem sắp c·hết.

Ông lão lại xoa xoa đầu nó mấy cái, đôi mắt âu yếm nhìn.

Con ngựa dường như hiểu ra cái gì đấy, nó thở phì phì, ngoan ngoãn dụi dụi cái đầu dưới bàn tay nhăn nheo ấy.

Ông lão cười cười, tháo bộ yên đang gá càng xe xuống khỏi lưng ngựa, lại lấy bó cỏ ở cạnh xe cho con ngựa ăn, rồi đi vào nhà. Sau đó lại đi ra, trên tay là một xô nước, đặt cạnh con ngựa.

Vấn Thiên lặng yên chứng kiến cảnh tượng trước mặt. Từ đầu đến giờ ông lão không nói một lời với hai người bọn họ.

Vấn Thiên nhìn những hành động của ông lão, thấy sự âu yếm cùng thương yêu trong đôi mắt ấy. Có lẽ ông lão biết, chúng đến đây vì việc gì. Đây có lẽ là những tình cảm cuối cùng ông dành cho con ngựa ấy. Chỉ vậy thôi cũng đủ thấy, ông lão yêu cái xe ngựa kia biết nhường nào.

Ông lão lau xong cỗ xe liền quay đầu lại hỏi:

- Hai cậu đến đây mua xe hả?

Vấn Thiên khẽ gật đầu nói:

- Vâng ạ! Cháu được chủ một khách điếm ở thành Bắc mách rằng ông có cỗ xe ngựa muốn bán, nên chúng cháu liền mạo muội tới đây hỏi.

- Ông chủ Vương giới thiệu sao? Ông ấy là một người tốt! Được rồi! Vậy vào trong nhà chúng ta bàn bạc cho thoả đáng.

- Ông để xe ở đây không sợ mất ạ?

Vấn Thiên tò mò hỏi.

- Yên tâm đi, những kẻ nghèo hèn ở đây vẫn còn tử tế lắm!

Ông lão đẩy nhẹ cánh cửa lẻ loi kia sang một bên, chầm chậm bước vào.

Hai huynh đệ đi theo, căn nhà sập xệ kia dần hiện ra trước mắt. Đứng gần mới thấy, nó tàn tạ còn hơn ban nãy nhìn qua.

Trong sân có một cây thị khá to nằm ở góc, dưới tán cây có chiếc bàn đá, ông lão liền mời hai người ngồi xuống, rồi vào nhà lấy ra ấm nước. Ông lão đưa nước cho hai người rồi nói:

- Cái xe đó ta bán một quan tiền, không bớt một đồng. Còn con ngựa kia, ta tặng hai người.

Vấn Thiên quay đầu nhìn Khánh Điệp, hai đôi mắt nhìn nhau khó hiểu.

Một cái xe tàn lại đáng giá một quan tiền, nhưng con ngựa lại được tặng. Gộp lại thì mua cả cỗ xe ngựa mất một quan tiền, thực ra giá như vậy là đúng, so với một cỗ xe ngựa mới cũng rẻ hơn sáu phần. Chỉ là bán kiểu này, Vấn Thiên mới thấy lần đầu.

- Chắc các cậu không thiệt đâu nhỉ. Ta tặng Tiểu Hắc cho các cậu để cái thân già này bớt áy náy với nó mà thôi. Nhưng mà, thực ra vẫn là ta bán nó. Tiểu Hắc à! Tha lỗi cho lão già tệ bạc này!

Ông lão vừa nói vừa nhìn con ngựa vẫn đang cắm cúi gặm mớ cỏ tươi ngoài kia. Mặt ông lão cau lại, đôi mắt kia lại đỏ hoen thêm mấy phần, trông ông lão như sắp khóc đến nơi.

Vấn Thiên mở miệng định nói thì ông lão lại lên tiếng cắt ngang:

- Nếu các cậu muốn mua cỗ xe ấy thì ta xin các cậu một điều. Sau này, nếu không còn dùng cỗ xe kia nữa, hãy thả Tiểu Hắc cho nó tự sinh tự diệt, vậy có được không? Ta biết điều này hơi quá đáng, nhưng nể mặt lão già sắp c·hết này đáp ứng được không? Cũng là ta cầu xin hai người.

Vấn Thiên nhìn con người khốn khổ trước mắt, trong long dâng lên thương hại. Có lẽ tình cảm với con ngựa kia lớn lao đến mức, khiến một ông lão hạ mình cầu xin hai đứa trẻ. Và dường như, ông ấy cũng tin tưởng vào nhân cách của bọn hắn.

- Được ạ!

Vấn Thiên quay sang bên cạnh, Vấn Thiên hơi bất ngờ, hắn cũng đang định nói thì Khánh Điệp đã nói trước rồi.

Ông lão chắp tay cám ơn hai người, Vấn Thiên vội đỡ lấy, để một ông lão làm vậy với bọn chúng thì cũng quá là bất kính rồi. Ông lão xua tay, ngồi lại chỗ của mình, rồi ông chợt thủ thỉ nói:

- Cỗ xe ngựa ấy là mua từ tiền của con trai ta đấy. Nó đi cách đây năm năm để lại cho ta mấy quan tiền, ta liền dùng tiền đó mua cỗ xe ngựa, mong sao kiếm thêm được chút đỉnh sau này cưới vợ cho nó. Mấy năm nay thành Lạc Dương cũng sầm uất, ta chạy xe cũng được, chỉ tiếc thuế đường thuế chợ cao quá, trừ đi thì lãi lời chẳng còn được bao nhiêu. Nhưng không sao, vậy cũng tốt rồi!

Ông lão nhấp một ngụm nước, đôi mắt lim dim như đang nhớ lại những kí ức tươi đẹp nhất, rồi lại nói tiếp:

- Đây không phải là “con hát mà mẹ khen hay” đâu, nhưng thú thật, thằng bé nhà ta tốt lắm! Thông minh sáng dạ, lại chịu khó chăm làm, tính tình lại hiền lành ôn nhu, nên nó được nhiều cô thiếu nữ để ý. Ài! Chỉ tiếc là, nó lại không đến được với người con gái nó yêu. Thằng bé đó yêu ai không yêu lại đi yêu con gái ông chủ tiệm buôn vải lớn nhất cái thành này. Lại trớ trêu làm sao, cô gái ấy cũng yêu nó say đắm. Ông chủ kia biết chuyện, sai người đánh nó, ép nó không được gặp cô gái kia. Nó biết thân phận thấp hèn nào dám trèo cao.

Ông não nói đến đây, cái nét tự hào nhỏ nhoi dần tan biến, tay run run nhấp lấp ngụm nước, run giọng nói tiếp:

- Rồi quan phủ dán cáo thị tuyển lính xuôi nam chinh chiến, nó liền gia nhập, được thưởng mấy quan tiền. Bà nhà ta lúc sắp c·hết luôn bảo ta sau này phải lo cho thằng bé đàng hoàng. Nhưng mà kẻ nghèo hèn này lại chẳng thể làm gì cho đứa con của mình, phải để nó đi bán mạng cầu vinh. Ta cũng chỉ có thể cố gắng dành dụm tiền, mong sau này nó về, đủ để sửa lại cho nó căn nhà rồi lấy vợ, ít ra cũng không đến nỗi hổ thẹn với lão bà nơi chín suối.

Hai huynh đệ ngồi nghe ông lão kể thao thao bất tuyệt. Khuôn mặt khắc khổ của ông lão theo những nỉ non kia mà biến đổi liên tục, lúc cười rạng rỡ, lúc lại mếu máo như sắp khóc. Hai người ngồi nghe mà cuốn theo lúc nào không hay. Ông lão kể xong thì ngồi thừ ra đấy.

- Vậy con trai ông khi nào về?

Khánh Điệp nhẹ giọng hỏi ông lão.

- Nó c·hết rồi!

Tiếng nói của ông lão trở nên khàn đặc, cái miệng mếu máo cùng những nếp nhăn đang xô lại kia khiến không khí bỗng thành buồn bã. Và khoé mi hoen đỏ kia, nước mắt đã sắp rơi rồi.

Ông lão thừ người ra một lúc, rồi lại bất lực nói tiếp:

- Mấy ngày trước quan phủ cho người đến báo. Xác nó đã được người ta thiêu, muốn mang tro cốt về thì phải nộp bốn quan tiền.

Ông lão nói xong liền khóc, lão khóc như một đứa trẻ.

Hai huynh đệ ngồi đấy, bỗng thấy rưng rưng. Hoá ra ông lão bán xe để có tiền mang tro cốt con trai về.

Chúng ngồi lặng im, lúc này lại chẳng biết phải an ủi làm sao, ánh mắt không giấu nổi xót xa nhìn con người khốn khổ ấy vật lộn với đống khổ đau trong lòng.

Vấn Thiên lặng người, hô hấp có chút chệch nhịp. Những giấc mơ đã cho hắn thấy quá nhiều đau khổ, thực tại này vẫn là chẳng khác chi. Mà cái đám tham lam kia cũng đủ ác, mang một hũ tro cốt lại đòi tới bốn quan tiền.

Khóc một hồi lâu, ông lão cũng lấy lại bình tĩnh, vội xin lỗi hai người.

Vấn Thiên cùng Khánh Điệp xua tay, lấy tiền ra đưa cho ông lão, lại đưa thêm cho ông lão trăm đồng nhưng ông lão nhất quyết từ chối, chỉ bảo rằng “Lão không cần dùng đến tiền nữa rồi!”. Vấn Thiên dù thấy là lạ, cũng không cố van nài.

Ông lão cùng hai huynh đệ ra cửa, lão ôm lấy đầu con ngựa, vỗ vỗ vài cái rồi nhẹ nhàng nói:

- Tiểu Hắc đi theo chủ mới phải ngoan nhớ! Hai ông chủ này không nghèo như ta, chắc ngươi không phải chịu khổ như trước kia nữa đâu.

Con ngựa như hiểu ra điều gì, nó lắc cái đầu nguầy nguậy, rồi dụi liên tục vào tay ông lão.

Ông lão ôm chặt lấy đầu nó, gục đầu vào, khoé mắt chưa khô đã lại rưng nước mắt.

- Tiểu Hắc ngoan, ở với lão già này chỉ có khổ, đừng cứng đầu như vậy. Cũng không nên làm mất lòng hai vị chủ mới này.

Nghe ông lão trách móc, Vấn Thiên liền thấy nao nao trong lòng. Hắn đi đến cạnh con ngựa, xoa xoa cái đầu rồi nhẹ giọng nói:

- Tiểu Hắc à! Ông Lang có nỗi khổ tâm của mình, ngươi cũng đừng bướng bỉnh, chỉ làm ông ấy buồn thêm thôi.

Con ngựa nghe xong liền không ngọ nguậy nữa, nhưng mắt nó lại long lanh thêm mấy phần.

Ông Lang thấy thế liền đi ra, gác lại yên rồi gá xe ngựa lên.

Vấn Thiên cùng Khánh Điệp cất hành lý lên xe, hai huynh đệ hắn tạm biệt ông lão, lục tục đánh xe đi.

Con ngựa ngoái đầu nhìn ông lão mấy lần, ông lão xua tay. Chiếc xe ngựa lăn bánh, dần biết mất sau những dãy nhà xác xơ.

...

Hai ngày sau trong khu Tàn, người ta phát hiện xác của một ông lão nằm co quắp trong căn nhà sập xệ, bên cạnh, có hũ tro cốt cùng một tờ giấy bọc mấy trăm đồng. Bên trong ghi lại di nguyện về việc chôn cất của bản thân cùng hũ tro cốt mong được chôn bên cạnh một ngôi mộ ở mả ma ngoài thành.